Hoe kom ik van mijn uitstelgedrag af?

Ik wil graag stoppen met uitstellen. Een project op mijn werk, een klus in huis, sporten of iets uitpraten: Ik stel van alles te vaak uit. Misschien ben ik gewoon lui, maar ik zou graag makkelijker in actie komen en iets afmaken. Hoe kan ik dit aanpakken?

Iedereen kent het wel: Je neemt eindelijk een belangrijke beslissing, of je gaat aan de slag met een lang uitgestelde taak, en je denkt ‘waarom heb ik dit in vredesnaam niet veel eerder gedaan?’.

Uitstellen is een bekend patroon waarin je lang kunt blijven hangen. Van werk veranderen, stoppen met stressen, nee zeggen tegen dat bemoeizieke familielid: je bent vast van plan er iets aan te doen maar niet nu. Uitstellen wordt vaak gebruikt om problemen en problematische gevoelens te vermijden. En als je dat teveel doet, creëer je alleen maar meer innerlijke verwarring.

Iets uitstellen is op zich prima: Je kunt nu eenmaal niet altijd alles meteen in orde maken. Maar als chronisch gedrag is het problematisch. Je associeert actie dan blijkbaar met onbehagen en ongemak. Het wordt een manier om confrontaties te vermijden. Het psychologische voordeel is dat je faalangst ontloopt, door jezelf geen of een onduidelijk doel te stellen. Je kunt ten slotte niet falen als je onvoldoende uitkomt voor wat je wilt bereiken. Nadeel echter is dat je voortdurend het gevoel hebt dat je tekortschiet.

Zelfdiscipline ontstaat niet door jezelf te forceren, maar door bewust je primaire keuzes te maken. Kijk wat je met uitstellen denkt te ‘winnen’. En kijk daarna wat jouw voordeel is als je de dingen wel zou aanpakken en afronden. Kijk ook welke dingen je nu als vanzelfsprekend wel direct aanpakt. Hoe ga je in die situaties tot actie over, en hoe bevalt dat?

De Amerikaans schrijver E.B. White, merkte eens op “Terwijl ik ‘s ochtends op sta, slinger ik heen en weer, tussen een verlangen om de wereld te verbeteren en een verlangen om van de wereld te genieten. Dit maakt het moeilijk om mijn dag te plannen”. Een herkenbare situatie. Ook al ben je over het algemeen geen uitsteller, bijna iedereen heeft wel bepaalde klussen die er bij inschieten. En met balans tussen “verbeteren” en “genieten” breng je ook balans in jezelf. Dat evenwicht heb je nodig en geeft je de energie om te stoppen met uitstellen.

Tips om tot actie over te gaan:

• Besluit in ieder geval om een kwartier aan een taak te werken. Je belooft jezelf dat je daarna kunt stoppen. Doordat je over deze eerste drempel bent gestapt, verlaag je de weerstand en is er kans dat je met de taak doorgaat of dat je ‘m sneller weer zult oppakken.
• Loop niet teveel stappen vooruit in gedachten. De ‘maar ik moet nog zoveel doen’-instelling ontmoedigt. Blijf met je aandacht bij wat je op dat moment aan het doen bent.
• Als het een tijdje duurt tot je einddoel bereikt wordt, splits dan je doel op in meerdere kleine doelen. Motiveer jezelf tussendoor met complimenten en een kleine beloning voor je nieuwe gedrag.
• Begin met overzichtelijke kleine stappen. Sporten doe je bijvoorbeeld de eerste week vijf minuten per dag. De week daarna tien minuten, en zo ga je door. Wacht niet op ‘zin hebben’. Begin, ongeacht hoe je je voelt. Een kleine stap zetten geeft voldoening en energie om verder te gaan en grotere stappen te zetten.
• Noteer je prioriteiten, wat is het belangrijkst? En welke onderwerpen of taken zijn minder belangrijk maar wil je wel graag aanpakken. Schrijf alle dingen op waarvan je denkt dat je ze ‘zou moeten’ doen. Verander elke ‘zou moeten’ uit je lijst in ‘zou kunnen’. Als je ergens niet aan toe komt, vraag dan: “Vind ik het eigenlijk wel belangrijk genoeg?”.
• Bekijk wat je steeds uitstelt maar wat je toch graag zou willen aanpakken. Dwing jezelf nergens toe maar vraag je af wat de voordelen zouden zijn als je wel tot actie zou over gaan. Noteer de voordelen en laat ze op je inwerken. Bekijk deze lijst regelmatig.
• Je trekt datgene aan waar je je aandacht op richt, dus houd de veranderingen die je wenst regelmatig voor ogen. Word je bewust welke gedachten of beelden je demotiveren en verminder die en kijk welke je juist motiveren en richt je aandacht daarop.