Hoogsensitiviteit is een persoonlijkheidskenmerk en geen afwijking of stoornis. Ongeveer 20 procent van de mensen hebben een gevoeliger zenuwstelsel dan gemiddeld (volgens onderzoek van Elaine Aron). Met de voor en de nadelen die daaruit voortkomen. Er zijn evenveel HSP mannen als vrouwen. Hoewel er dus heel wat HSP’s zijn, ben je als HSP toch in de minderheid en zal het vaak voorkomen dat een HSP een relatie heeft met een niet-HSP.

Wat zou een ideale levenspartner zijn voor jou als HSP?

Moet je partner ook een HSP zijn? Hoewel dat laatste fijn kan zijn als je zelf HSP bent, is het voor een gelukkige relatie niet nodig dat je partner dat ook is. Een HSP en niet-HSP kunnen een diepe liefhebbende relatie hebben. Het vraagt wel begrip en geduld van beide partners, want het verschil kan soms lastig zijn. Maar je kunt er ook allebei profijt van hebben wanneer je rekening houdt met elkaar en goed weet om te gaan met de verschillen én die weet te waarderen.

Als HSP in de relatie kun je je bijvoorbeeld gestimuleerd voelen je grenzen te verleggen en als niet-HSP kun je meer oog krijgen voor subtiliteiten.

Als je allebei hoogsensitief bent, is het op een aantal punten makkelijker om elkaar aan te voelen en te begrijpen. Dat geeft een groot gevoel van veiligheid. Aan de andere kant moet je er dan voor zorgen dat het niet té veilig wordt. Als je allebei teveel bezig blijft met het voorkomen van overprikkelings problemen kan het zijn dat je interessante situaties mist. Het is goed om elkaar te stimuleren je grenzen te verleggen en nieuwe activiteiten uit te proberen op sociaal en creatief gebied.

Hoe kun je de positieve invloed op je relatie vergroten?

1. Weet wat essentieel is als levenspartner

Wat vooral een belangrijke voorwaarde voor een gelukkige relatie is, is dat je een levenspartner bent én vindt die over zelfkennis beschikt, emotioneel intelligent en integer is. Iemand die de behoefte heeft om je te begrijpen, van je houdt zoals je bent en die, als je HSP bent, het waardevolle ziet van je sensitiviteit. Omdat we als HSP’s emoties diepgaand ervaren zijn onze verliefdheden vaak heftig. Die intensiteit maakt het extra belangrijk dat we zorgvuldig zijn met het kiezen van een partner. HSP’s hebben veel behoefte aan intimiteit maar hebben ook veel ruimte nodig voor zichzelf.

2. Begrijp wat je nodig hebt voor je welzijn

Een van de grootste struikelblokken waar een HSP tegen op kan lopen is onbegrip. Onbegrip van zichzelf én van anderen. Wanneer HSP’s hun gevoelige aard niet begrijpen en niet goed weten wat ze nodig hebben voor hun welzijn, kan dat ervoor zorgen dat er een partner wordt gekozen die veel emotionele ballast heeft en niet bezig is dat te helen. De mate van de zelfwaardering die je hebt is van grote invloed op wie je kiest. En op de mate waarin je effectief kunt communiceren in je relatie.

3. Waardeer jezelf

Zelfwaardering, een gezond gevoel van zelfrespect, is niet alleen voor jezelf versterkend maar komt je relatie in alle opzichten ten goede. Door zelfwaardering zorg je voor elk facet van jezelf. Het betekent dat je je verlangens en behoeften honoreert. Vanuit die stevige basis weet je hoe je diezelfde aandacht naar de ander kunt uitbreiden.

Wat betreft het kiezen van een partner: met voldoende zelfwaardering let je erop of je partner betrouwbaar is, toegewijd is aan persoonlijke groei, emotioneel open kan zijn en een volwassen houding heeft. Let op hoe je je bij iemand voelt. Wat iemand toevoegt aan je leven, aan warmte, plezier, inspiratie en steun.

Een lage eigenwaarde kan zich niet alleen uiten in zichzelf teveel wegcijferen maar ook in vermijdingsgedrag. Een HSP kan soms zo bang zijn voor de intensiteit van gevoelens dat hij of zij zich daardoor niet open durft te stellen voor de liefde. In plaats van gebrekkige grenzen worden er dan teveel gesteld. In plaats van te weinig is iemand dan steeds te kritisch. Zij of hij heeft irreële verwachtingen waaraan niemand kan voldoen.

4. Neem verantwoordelijkheid voor je eigen geluk

Soms beginnen we aan een relatie met de verwachting dat al onze behoeften vervuld zullen worden.

De realiteit is dat de juiste partner veel van je behoeften zal kunnen vervullen maar niet allemaal. Het is belangrijk om te onderscheiden wat je wenst in je partner en wat je echt nodig hebt.

Wees je allebei bewust van onuitgesproken verwachtingen en wensen. Je kunt van de ander niet eisen dat zij of hij die spontaan weet en dan ook nog voldoet aan jouw verborgen wensen.

Onderzoek ook welke van je verwachtingen fundamenteel zijn en welke de communicatie bemoeilijken of vergiftigen.

Neem verantwoordelijkheid voor je eigen geluk en versterk je intuïtie. Zodat je je eigen spoor kunt volgen en opbloeien. Dat is niet alleen voor jezelf belangrijk, maar ook voor een vervullende relatie.

5. Zorg samen voor een optimaal prikkelingsniveau

Verschillen in levenstijl, bijvoorbeeld wat betreft de behoefte aan rust of juist de hang naar veel drukte kunnen constant voor moeilijkheden zorgen. Tenzij je beide leert compromissen te sluiten en creatieve oplossingen te vinden daarvoor. Om je relatie goed te laten functioneren is het nodig om samen te zorgen voor een goed hanteerbaar prikkelings niveau.

Een niet-HSP kan meer behoefte hebben aan stimulerende activiteiten dan een HSP. Een HSP zal echter eerder overprikkeld raken dan een niet-HSP. Voor de niet-HSP kan de gevoelige partner daardoor soms behoeftig overkomen: te onzeker en te kritisch. Vertel daarom als je HSP bent hoe jij iets ervaart, dat maakt het voor de ander makkelijker om je te begrijpen. Wanneer je bijvoorbeeld teveel stress ervaart in een omgeving waar voortdurend lawaai is, vertel wat het effect hiervan is op jou en kies ervoor om samen iets rustig te zoeken zodra dit mogelijk is. Vraag je niet-HSP partner wat te lezen over hoogsensitiviteit. Voor haar of hem is het van belang om te begrijpen wat het is en jouw gevoeligheden niet af te doen als flauwekul en aanstellerij, maar deze serieus te nemen zonder het te dramatiseren.

6. Verdiep je zelfkennis en doe er iets mee

Verdiep jezelf als HSP natuurlijk ook in wat hoogsensitiviteit is en wat het betekent voor jou. Lees er niet alleen over, maar doe er ook iets mee. Zoals je met het enkel lezen van een kookboek nog geen gerecht op tafel hebt, gaat het hierbij om de praktijk. De vele verhalen van de mensen die de inzichten, de tools en strategieën uit mijn boeken of (online) cursus ook echt gebruiken zijn stimulerende voorbeelden van positieve veranderingen die kunnen ontstaan wanneer je de kracht en creativiteit in je gevoeligheid begint te ontdekken.

7. Heb geduld

Wederzijds geduld is belangrijk. Als je hoogsensitief bent en je weet dat je niet-hoogsensitieve partner over het algemeen liefdevol is en je geen pijn wilt doen is het niet nodig om er elke keer weer bovenop te zitten als hij of zij vergeet rekening te houden met je. Stel duidelijke grenzen als het nodig is, maar wees ook flexibel. Hou van jezelf. Investeer in je persoonlijke groei, zodat je je inzicht vergroot in wanneer meegeven aan de orde is of wanneer je (meer) voor jezelf moet opkomen.

8. Ken en wees duidelijk over je behoeften

We verpakken onze behoeften soms in boosheid of kritiek of we gaan generaliseren. We zeggen: ‘Je wil me niet begrijpen, je luistert nooit.’ Terwijl we gezien en gehoord willen worden. Als we onze behoeften als verwijt brengen, reageert de ander meestal defensief en verminderen we de kans dat de ander ons begrijpt en tegemoet wil komen. Ken je eigen behoeften en wees er duidelijk over. En vind de behoeften van je partner net zo belangrijk al die van jezelf. Vaak zijn er verschillende manieren waarop een behoefte vervuld kan worden. Als je directer kunt vertellen waar je behoeften liggen, zal je partner je meer gaan geven wat je verlangt. Realiseer je dat de behoefte aan intimiteit voor de een het verlangen kan betekenen naar diepgaande gesprekken en dat de ander liever lange wandelingen maakt. Doe voldoende dingen samen. Activiteiten die je samen doet versterken je relatie.

9. Accepteer verschillen

In iedere relatie zijn er verschillen en veel ervan zijn niet op te lossen. Laat dat verschil er zijn. Accepteer het en praat er af en toe over. Als jij bijvoorbeeld van een opgeruimd huis houdt en rustige vakanties, en je partner helemaal niet, dan is het verspilling van je energie om de ander proberen te overtuigen. Bedenk iets waarin je allebei aan je trekken komt. Zoveel mogelijk rekening houden met elkaars wensen is altijd goed voor de liefde.

10. Hou je seksleven leuk

Zet je laptop en mobiel uit en neem regelmatig de tijd om te vrijen. Seks en lachen horen bij elkaar. Goede seks maakt je vrolijk. Liefdevolle seks is de intiemste vorm van delen. Natuurlijk kunnen er periodes zijn door grote drukte, vermoeidheid of ziekte waarin je het maar even moet vergeten. Maar pak het weer op zodra het kan. Vrijen met een partner die je liefhebt is een van de krachtigste manieren om je verbinding met elkaar te verdiepen en te genieten.

11. Versterk je liefdesleven door je sensualiteit op te frissen

Je kunt je sensuele gevoeligheid de hele dag door oefenen door mindfulness. Het ontspant en maakt je bovendien ontvankelijker voor de sensuele ervaring. Voel de wind op je huid. Laat de klanken van muziek helemaal tot je doordringen. Hoe voelt je lichaam? Voelt een beweging zwaar of licht? Voel hoe je voeten op de grond rusten. En laat je aandacht gaan naar je benen en tot rust komen in je bekken. Merk op wat je zintuigen je vertellen, wat je hoort en ziet en hoe het water voelt wanneer je je handen wast. Ervaar de ruimte om je heen, zie het licht wat door de ramen valt en merk op hoe je ademt terwijl je leest. Je ademhaling kan veel invloed hebben op je seksuele beleving. Door diep adem te halen wordt je sensuele beleving vollediger. Stuur je geest ook in de goede richting. Denk aan je favoriete vrij momenten samen. En voel hoe je lichamelijk en emotioneel daarop reageert. Het is de moeite waard om deze strategie regelmatig te gebruiken. Het versterkt niet alleen je sensuele beleving, maar geeft ook stevigheid en rust.

12. Geef elkaar de ruimte

Juist in een hechte relatie is dat nodig. Je moet je regelmatig kunnen terugtrekken. Voor de meeste HSP’s is dat zeker belangrijk om op te laden.

Zorg ervoor op de hoogte te zijn van elkaars behoefte om alleen te zijn of zelf iets te doen. Vooral wanneer de behoefte bij beide partners sterk verschilt, is het belangrijk om elkaar goed te begrijpen op dit punt.

13. Leer constructief omgaan met conflicten

Relaties worden niet kapotgemaakt door eerlijke uitingen van boosheid. Relaties gaan ten onder als gevolg van irritaties die niet worden uitgesproken. Het verdringen van boosheid doodt liefde, doodt seks, doodt hartstocht. De manier waarop je je frustraties uit is echter wel zeer belangrijk. Kijk elkaar aan. Stel vragen in plaats van overhaast conclusies te trekken. Spreek af dat je in het gesprek bij het probleem blijft en het niet ingewikkelder maakt door er steeds oude zaken bij te halen. Zet elkaar niet onder druk en ga niet dreigen of generaliserend praten: ‘Jij bent of doet altijd…’ Maak de ander niet belachelijk en probeer geen schuldgevoelens op te wekken. En spreek af dat wanneer geruzie uit de hand loopt en nergens toe leidt, jullie een korte of langere pauze houden. Het kan heel goed werken als je er een uur of een dag later, als je kalmer bent, weer op terug komt. Maak samen een nieuw plan. Onderhandel, zoek naar compromissen, maak vooral duidelijke afspraken én houd contact over het verloop. Durf je ongelijk te bekennen en welgemeend sorry te zeggen. Veel mensen doen dat niet omdat ze dat een zwaktebod vinden. Maar wie welgemeend ‘sorry’ zegt geeft liefde, het krachtigste middel tot relatiegeluk.

14. Vraag op tijd hulp

Wacht niet te lang met het inschakelen van deskundige hulp als je er samen niet meer uitkomt. Een vertrouwenspersoon erbij vragen of in relatietherapie gaan is nuttig. Hoe sneller een conflict aangepakt wordt, hoe kleiner het probleem blijft en hoe eerder het opgelost is.

15. Durf nieuwe kanten van jezelf te ontdekken

In een relatie wordt nieuw gedrag van je gevraagd en ook dat je je soms in thema’s verdiept en dingen doet die je zonder die ander niet zou overwegen. Als dat in de eerste instantie voelt alsof je jezelf moet forceren, bedenk dan dat het om je gedrag gaat en om het durven loslaten van het vertrouwde. Groei betekent juist meer jezelf worden door beter te communiceren en je grenzen te verleggen. Het kan ook gebeuren dat je belangstelling zich uitbreidt, dat je andere zaken gaat waarderen en dat je nieuwe kanten aan jezelf ontdekt. Het is mooi als je groeit, als je niet vastzit in een bepaalde rol, als je verandert in en door de liefde.

16. Verbeter de communicatie in je relatie

Bespreek met elkaar de volgende vragen:

• Waar ben je het meest tevreden over in jullie relatie?
• Wat is het lastigste probleem in jullie relatie?
• Voel je je allebei veilig genoeg om kwetsbaar en open je gevoeligheden met je partner te delen?
• Steunen jullie elkaars ontwikkeling?
• Waar geniet je het meest van in je relatie? Hoe zou je daar meer ruimte voor kunnen maken en welke aspecten zou je verder willen ontwikkelen?
• Zijn jullie allebei in gelijke mate actief bezig om de relatie te onderhouden en te versterken?
• Noem vijf dingen die je erg waardeert in de ander.

17. Koester jullie liefde

Een relatie bloeit op of mislukt afhankelijk van de mate waarin je elkaar waardeert en hoe je daaraan uitdrukking geeft in het dagelijks leven. Een goede band is meestal geen kwestie van grote gebaren. Het gaat vooral om de gewone kleine interacties elke dag weer. Vermijd rivaliteit. Wees blij met elkaars successen. Het beste geschenk dat je je partner en jezelf kunt geven, is de aandacht voor zijn of haar beleving en ontwikkeling. Waardeer wat je samen hebt en geniet ervan. Beschouw elkaar nooit als vanzelfsprekend en laat dat elke dag aan elkaar weten door je gedrag”.