‘Mijn vader heeft een bijna-doodervaring gehad tijdens een hartaanval. Ik merk dat hij is veranderd door die ervaring. Hij had altijd haast en hij kon zich erg druk maken over dagelijkse dingen. Maar sinds die ervaring is hij veel relaxter en meer tevreden. Ik kan ook veel beter met hem praten. Die verandering in hem vind ik wel opvallend, maar in hoeverre moet je zo’n bijna-doodervaring serieus nemen?’

De mystieke beleving van mensen die klinisch dood zijn geweest en daarna terugkeren, wordt een ‘bijna-doodervaring’ oftewel BDE genoemd. Er is veel onderzoek gedaan naar BDE’s. Kinderarts Melvin Morse deed onderzoek naar bijna-doodervaringen van jonge kinderen, omdat die minder dan volwassenen beïnvloed zijn door wat ze hebben gehoord of gelezen over leven na de dood. Hun verhalen vertonen opvallend veel overeenkomst met de verhalen van volwassenen die een BDE hebben gehad.

Na meer dan vijfentwintig jaar wetenschappelijk onderzoek kunnen we vaststellen dat het optreden van een bijna-doodervaring niet afhangt van de duur van een hartstilstand, bewusteloosheid, zuurstofgebrek of medicatie. Ook lijkt er geen relatie te zijn tussen bijvoorbeeld opleiding, godsdienst of geslacht. Het overkomt mensen uit allerlei culturen en verschillende lagen van de bevolking. Personen die een BDE hebben gehad, vertellen dat ze op een spontane manier uit hun fysieke lichaam zijn geweest. Velen zagen hun lichaam in bed, op straat of op de operatietafel liggen, terwijl ze zelf boven hun eigen lichaam hingen. Vaak merkten ze allerlei details en emoties op uit de omgeving, maar ook van situaties ver daarbuiten. Zo konden ze, terwijl ze klinisch dood waren, zien wat zich bij hen thuis afspeelde en hoe hun dierbaren hadden gereageerd op hun toestand.

Sommige mensen die blind waren vanaf hun geboorte of dat later waren geworden, konden tijdens een bijna-doodervaring opeens ‘zien’. Ze vertelden achteraf hoe dokters, verplegend personeel en bezoekers eruit zagen en wat voor kleding zij aan hadden. Blijkbaar lopen deze gezichtsindrukken dus niet via de gewone visuele waarneming. Deze en andere mensen vertellen dat behalve het besef zelf waar te kunnen nemen, maar niet waargenomen kunnen worden, zij tevens het gevoel hadden weer “heel” te zijn. Dat wil zeggen dat iemand die een arm of been miste, na het verlaten van zijn fysieke lichaam merkte dat hij toch al zijn ledematen weer had.

Veel mensen schieten door een tunnel of zweven ergens naartoe, of ze zijn plotseling in een prachtig landschap. Tijdens die verandering is er altijd iemand als helper aanwezig. In de meeste gevallen is dat een reeds overleden bekende; Vaak ontmoeten ze ook degene waarvan ze niet eens weten dat die “de overkant” inmiddels al heeft bereikt. Op een bepaald moment zeggen de overleden dierbaren die ze daar ontmoeten dat ze terug moeten gaan, omdat hun tijd nog niet gekomen is.

Vaak krijgen mensen in het bijzijn van een wezen van licht een levensoverzicht te zien waarin alles wat ze ooit meegemaakt hebben, weer herbeleven. Daar zijn ook gebeurtenissen bij die ze zich eerder helemaal niet (meer) konden herinneren. En wat betreft sommige situaties zien ze wat ze hadden nagelaten en wat ze hadden kunnen doen. Veel mensen vertellen dat ze tijdens hun bijna-doodervaring hun eigen geschiedenis ook meemaken vanuit het gezichtspunt van andere mensen. Ze voelen dan het verdriet of de blijdschap van andere personen, afhankelijk van hoe ze met hen waren omgegaan. De kleinste subtiliteiten komen aan het licht, en er is steeds een oneindige bron van liefde die naar hen uitstraalt.

Bijna iedereen die zo’n ervaring heeft gehad, is niet meer bang voor de dood en ervaart het leven als zinvoller. Ze zijn er absoluut zeker van dat het geen droom was, maar een echte ervaring, en ze zijn positiever en gevoeliger geworden en durven meer voluit te leven.

Boekentips:

• Dr. Raymond Moody’s Life after Life (1975) zorgde voor een grote ommezwaai in het denken over leven en dood. Er volgden meerdere titels naar aanleiding van zijn onderzoeken. In 2010 schreef Moody samen met Paul Perry Glimpses of Eternity, over de ervaringen van mensen die intens getuige waren van de eerste momenten van de reis van een dierbare van dit leven naar een volgende.
• Dr. Melvin Morse, Closer to the Light: Learning from the Near-Death Experiences of Children, 1990.
• Dr. Kenneth Ring en Evelyn Elsaesser, Lessons from the Light, 1998.
• Elisabeth Kubler-Ross, On Life after Death, 1985.
• Pim van Lommel (Nederlandse cardioloog), Eindeloos bewustzijn, 2009.